Wist jij dat de ui in de top drie van ’s werelds meest gebruikte groenten staat? De uien zijn de smaakmakers in heel veel gerechten over de hele wereld. Heel veel recepten beginnen met: snipper een ui. Jij hebt deze alleskunner waarschijnlijk ook wel in huis. Wist jij dat uien heel gezond zijn en dat er meerdere soorten uien zijn? De meeste uien die in ons land gebruikt worden zijn de gele uien.
Uien zijn gezond.
Ten eerste tellen uien mee als groente, op deze manier kom je misschien makkelijker aan je aanbevolen hoeveelheid van 250 gram per dag. Ui is een smaakmaker, maar dus ook groente.
Uien bevatten veel goede voedingsstoffen zoals vitamines, mineralen en antioxidanten.
En ze bevatten veel vezels wat weer goed is voor de werking van de darmen. Ze zorgen namelijk voor gunstige bacteriën in je darmen.
Elk soort ui heeft zijn eigen smaak en hiermee kan je een gerecht een specifieke smaak meegeven. De sjalotjes worden heel veel in Frankrijk gebruikt, de zoete uien gebruiken ze veel in Amerika (bij de hamburgers) en Zuid-Amerika. De ene ui is weer scherper dan de andere ui en de zilveruitjes zitten niet alleen maar in glazen potjes.
Welke uien zijn er:
Gele uien
De gele ui is wel de bekendste en meest veelzijdige van de Allium familie. Hij is vrij groot, wit van binnen en heeft een goudgele schil van buiten. Het is een stevige ui met een pittige lichtzoete smaak. Je kunt het op heel veel manieren bereiden. Stoven, grillen, vullen, frituren, roosteren en bakken. Deze ui is goedkoop en in heel veel gerechten te gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan hachee, gefrituurde uiringen, uiensoep, uienjus, gekarameliseerde uien, balsamico uien, uien bhaji en natuurlijk te gebruiken als smaakmaker in allerlei sauzen.
Als je de gele ui bakt, wordt deze een stuk minder scherp en iets zoeter.
Rode uien
De rode ui is een stuk minder pittig dan de gele ui. Daarom wordt de rode ui vaak rauw verwerk in salades. Hierdoor wordt de salade lekker knapperig en lichtzoet. Deze ui heeft een rode schil en is rood/wit vanbinnen. Daarom wordt de ui ook vaak gebruik als decoratie. De rode ui is iets kleiner dan de gele ui en ze staan erom bekend dat ze minder tranen veroorzaken als je ze snijdt.
Probeer eens deze ingemaakte rode ui, dit is lekker bij heel veel gerechten.
Witte uien
De witte ui is heeft ook echt een witte schil, zowel de buienkant als de binnenkant is helemaal wit. Het zijn grote uien. De witte ui is een stuk scherper dan de gele of de rode ui. Maar ze zijn ook een beetje zoet en vooral lekker knapperig. Als een gerecht een echte uiensmaak nodig heeft, gebruik dan de witte.
Ze zijn veel minder bekend dan de andere soorten en daardoor ook lastig te vinden. Ik koop ze meestal bij de boer die ze teelt, maar een goede groenteboer of speciaalzaak zal ze ook hebben.
Ze zijn vers in Nederland van juli tot februari verkrijgbaar.
Maak eens deze heerlijke Chutney van witte uien.
Zoete uien
De zoete ui lijkt op de gele ui, alleen is de schil iets lichter geel. Deze ui doet hun naam eer aan, ze zijn dus zoeter dan de gele uien. De zoete ui komt uit Zuid-Amerika, maar ze worden ook geteeld in Spanje. Deze ui wordt vanwege zijn smaak vaak in Amerika op pizza’s gebruikt.
Omdat de zoete ui dikke ringen heeft, is deze erg geschikt om er gefrituurde uiringen van te maken.
Het grote voordeel van de zoete ui is dat je geen last van tranende ogen zult hebben bij het snijden.
Sjalotten
De kleine ovale sjalotten groeien samen in bol zoals de knoflook. Ze zijn een stuk minder pittig dan de gele ui, maar het is ook tranen bij het snijden. De sjalot heeft een roodbruine schil en is lichtpaars vanbinnen. Sjalotjes zijn een hele goede basis voor sauzen, vooral in goede restaurants en in Frankrijk worden ze gebruikt. De Franse klassiekers zoals Rode wijnsaus, Prei vinaigrette, Béarnaisesaus, Beurre blanc, Pepersaus, etc. beginnen altijd met een gesnipperde sjalot.
De sjalotjes schijnen beter te verteren zijn dan de andere uiensoorten.
Bosuien
Bosuien worden ook wel lente-uien of stengeluien genoemd. Maar er zit wel verschil in. De bosui heeft een stengel en een mini uienbolletje eraan en ze worden in bosjes verkocht. De lente-ui zijn vroeg gerooide bosuien, dit zijn stengels zonder een klein uitje eraan. De lente-uien lijken een beetje op hele dunne preistengels.
De smaak van de bosui is iets pittiger dan van de lente-ui omdat deze meer ontwikkeld is. Ze smaken mild en zacht en komt dichter bij de prei dan een ui.
De bosui is heerlijk om rauw te verwerken in een salade of op een broodje, maar worden ook veel gebruikt in roerbakgerechten, sauzen of soepen.
Vaak worden de ringetjes gebruikt als garnering bij Oosterse gerechten.
Zilveruitjes
Zilveruitjes zijn hele kleine witte uitjes met een witte schil. Ze zijn lastig te pellen! Je kunt ze daarom het beste even in kokend water leggen, waardoor de schil wat makkelijker te verwijderen is. De meesten kennen de zilveruitjes waarschijnlijk uit potjes ingemaakt in het zuur, maar ze zijn ook vers verkrijgbaar. Alhoewel je wel naar een goede groenteboer moet gaan om ze te vinden.
Deze uitjes worden in z’n geheel vooral gebruikt in de Franse Boeuf Bourguignon en de Griekse Stifado.
Uien bewaren
Uien kan je het beste op een donkere, niet vochtige en koele plek te bewaren. Bewaar uien nooit in de koelkast, ten eerste is dit te koud voor de uien en ten tweede gaat de hele koelkast ernaar ruiken.
Verwijder de schil pas als je de uien gaat gebruiken.
Tranen bij het snijden van uien
Het ene uiensoort veroorzaakt meer tranen bij het snijden ervan dan het ander. En hoe verser de ui is hoe meer je zult gaan ‘huilen’.
Een vlijmscherp mes kan helpen bij het voorkomen van tranende ogen.
Je kunt het ook voorkomen door de uien in de buitenlucht of bij een openstaand raam te snijden, maar daar heb je ’s winters als het koud is weinig aan.
Mocht je heel veel uien moeten gaan snijden, dan zou ik dit in een keukenmachine doen.
Verder behoren tot de Allium familie ook bieslook, prei, knoflook en daslook. Maar omdat dit geen ‘uiensoorten’ zijn heb ik ze niet meegenomen in deze opsomming.
