Wijn in de risotto, rode wijn bij het stoofvlees. Logisch toch? Maar waarom grijpen we nooit naar een flesje bier als we aan het koken zijn? Vreemd eigenlijk, want bier kan minstens zoveel toevoegen aan je gerechten als wijn. Misschien zelfs meer.
Ik kwam er zelf een paar jaar geleden achter, toen ik bij een vriend at die zijn stoofpot met donker bier had gemaakt. Die saus was zo rijk, zo diep van smaak, dat ik direct thuis wilde uitproberen hoe het werkte. Sindsdien staat er altijd wel een flesje bier in mijn voorraadkast, niet alleen om te drinken maar ook om mee te koken.
Waarom bier zo goed werkt in gerechten
Bier heeft eigenschappen die het tot een fantastisch kookingredient maken. Neem die bubbels. Het koolzuur zorgt ervoor dat je beslag luchtiger wordt. Probeer maar eens vis te bakken in bierbeslag in plaats van gewoon beslag met water. Het verschil is enorm: je krijgt een veel knapperiger korstje.
Daarnaast zit er bitterheid in bier door de hop. Die bitterheid werkt als een soort balans in je gerecht. Bij vette dingen zoals spareribs snijdt het door het vet heen. Bij zoete gerechten zoals een uienstoof zorgt het voor een lekkere tegenhanger die voorkomt dat alles te zoet wordt.
En dan heb je nog de verschillende bierstijlen. Een licht pilsje voegt heel andere smaken toe dan een donkere stout. Een fruitige IPA doet weer andere dingen dan een kruidig witbier. Dat betekent dat je enorm kunt variëren, afhankelijk van wat je maakt.
Drie manieren om bier in je keuken te gebruiken
In marinades
Bier in een marinade is misschien wel de makkelijkste manier om ermee te beginnen. Het verzacht je vlees en voegt tegelijk smaak toe. Neem bijvoorbeeld kip: marineer die een paar uur in een mix van IPA, knoflook, olie en kruiden. Door de zuren in het bier wordt het vlees malser, terwijl de hopsmaken er subtiel intrekken. Gooi het daarna op de grill of in de oven. Je proeft het verschil meteen.
In sauzen en stoofpotten
Hier komt bier echt tot zijn recht. Waar je normaal rode wijn door je stoofvlees roert, probeer eens een donker abdijbier of een stevige bokbier. Bier geeft een rijkere, iets zoetere ondertoon dan wijn. Het maakt de saus volmondig zonder zwaar te worden. Een beetje zoals bouillon, maar dan met meer karakter.
Let wel op: laat het niet te lang inkoken zonder deksel, anders wordt het bitter. Houd de pan half afgedekt en proef regelmatig. Dan kun je bijsturen als het nodig is.
In beslag en deeg
Dit klinkt misschien gek, maar probeer het eens. Vervang het water in je pannenkoekenbeslag door bier. Of maak tempura met een licht bier in plaats van gewoon water. Die bubbels maken alles lichter en luchtiger. Het geeft ook een subtiele smaak mee die normaal ontbreekt.
Voor hartig beslag werkt een blond bier of pilsje prima. Wil je het avontuurlijker maken, probeer dan eens een weizen bij witvis. Die lichte bananentonen passen verrassend goed.
Welk bier gebruik je waarvoor?
Je kunt niet zomaar elk bier door elk gerecht gooien. Net als bij wijn moet je een beetje nadenken over welke smaken je wilt.
Lichte bieren zoals pils en blonde bieren passen goed bij delicate dingen. Denk aan kip, vis, lichte sauzen. Ze voegen smaak toe zonder alles te overheersen. Ook prima voor in beslag.
Donkere bieren zoals dubbel, quadrupel of stout horen bij stevige gerechten. Stoofvlees, wild, rijke sauzen. Die geroosterde mouttonen geven diepte aan je gerecht. Ze kunnen ook verrassend lekker zijn in desserts, trouwens. Chocoladecake met stout? Fantastisch.
IPA’s zijn interessant omdat ze zoveel smaak hebben. Die bitterheid en die fruitige hopsmaken werken goed bij pittige gerechten of bij dingen van de grill. Een marinade met IPA voor spareribs bijvoorbeeld, of door een curry roeren voor extra diepte.
Witbier is lekker neutraal en past eigenlijk overal bij. Veilige keuze als je twijfelt. Die citrustoetjes werken vooral goed bij vis en zeevruchten.
Drie recepten om mee te beginnen
Oké, genoeg theorie. Laten we het gewoon doen. Hier zijn drie simpele recepten waarmee je kunt starten.
- Bierbeslag voor vis
Mix bloem met een licht bier tot je een glad beslag hebt, beetje zoals voor pannenkoeken maar iets dikker. Voeg zout en peper toe. Haal je visfilets door het beslag en bak ze goudbruin in hete olie. Je krijgt zo’n knapperig jasje dat echt verslavend is. Serveer met friet en tartaarsaus.
- Stoofvlees met donker bier
Bak blokjes rundvlees aan, fruit uien en knoflook, gooi alles in een pan met bouillon en een fles donker bier. Voeg wortels, laurier en tijm toe. Laat het drie uur zachtjes sudderen. Het vlees wordt zo mals dat het bijna uit elkaar valt. Die saus? Zo goed dat je brood nodig hebt om hem op te deppen. Je kunt trouwens ook dit recept voor runderstoofpot met bier proberen, dat werkt ook fantastisch.
- Bier-gemarineerde kip
Mix een flesje IPA met olie, honing, knoflook en wat chilipeper. Leg je kippenbouten erin en zet het een paar uur in de koelkast. Haal ze eruit en gooi ze op de bbq of in een hete oven. Die marinade karameliseert mooi en geeft een glans aan je kip die er professioneel uitziet.
Waar haal je goed bier voor in de keuken?
Je hoeft geen dure bieren te kopen om ermee te koken. Vaak werkt een degelijk huismerk prima. Maar als je echt wilt experimenteren met verschillende smaken, kijk dan eens naar de top 10 IPA voor inspiratie. Daar zie je welke IPA’s goed verkrijgbaar zijn en wat hun karakter is.
Wil je thuis een voorraad aanleggen om mee te spelen? Dan zijn bierpakketten eigenlijk ideaal. Je krijgt dan verschillende stijlen in één keer, en dan kun je uitproberen welke waar goed bij werkt. Het mooie is dat je het bier dat je niet gebruikt gewoon kunt opdrinken. Win-win.
En als je echt wilt zien hoe professionals bier en eten combineren, ga dan eens naar een plek zoals Rabauw Craft Beer. Daar brouwen ze hun eigen bier en denkt de keuken na over welke gerechten erbij passen. Dat geeft inspiratie voor thuis.
Koken met bier is eigenlijk gewoon lekker klooien in de keuken. Begin klein, met één van die drie recepten hierboven. Proef wat het bier toevoegt. En ga dan verder experimenteren. Vervang eens de wijn in je favoriete stoofpot door bier. Of maak pannenkoeken met een tripel erin. Misschien wordt het niks, misschien ontdek je je nieuwe lievelingsrecept. Dat is het mooie van koken: je weet het pas als je het probeert.
